In aanloop naar de Algemene Vergadering in september 2018 bezinnen de VN-lidstaten zich op de internationale samenwerking rondom migratie. Verblijfblog stelt een dossier samen om de verschillende inzichten te volgen. In deze tweede aflevering de visie van François Crépeau, (voormalig) VN-rapporteur inzake de mensenrechten van migranten.
Door Hans van Oort
François Crépeau was van augustus 2011 tot en met juli 2017 de speciale VN-rapporteur inzake de mensenrechten van migranten. In die hoedanigheid bracht hij regelmatig verslag uit aan de Human Rights Council en de Algemene Vergadering van de VN. Voor meer informatie over het werk van de speciale rapporteur, zie de site van de UN High Commissioner for Human Rights. François Crépeau is o.a. ook hoogleraar International Public Law aan McGill University in Montreal. In de functie van speciale VN-rapporteur is hij inmiddels opgevolgd door Felipe González Morales. De inhoud van dit blog is gebaseerd op de meest recente rapportage van de speciale rapporteur aan de Human Rights Council, die nog onder leiding van Crépeau werd geschreven en in juni 2017 werd gepresenteerd tijdens de 35e bijeenkomst van het Human Rights Council.
In het rapport presenteert Crépeau zijn lange termijnvisie op migratie – de 2035 agenda for facilitating human mobility – die in 2020 gelanceerd zou moeten worden. De rapporteur baseert de ontwikkeling van deze agenda op de global compact for migration (zie het eerste blog binnen dit dossier). Ook is er een nauwe relatie met de 2030 Agenda for Sustainable Development, waarbij lidstaten in doel 10.7 hun toewijding hebben verklaard aan internationale samenwerking gericht op ‘orderly, safe, regular and responsible migration and mobility of people’ en in doel 8.8 zich de bescherming van arbeidsmigranten ten doel stellen.
De huidige benadering van migratie door staten is volgens de rapporteur vooral gericht op de korte termijn. Staten voeren ‘zero-tolerance-beleid’, dat zich kenmerkt door het onderscheppen, terugsturen en detineren van migranten. Voor zover migratie wordt gestimuleerd, betreft dit vooral het aantrekken van laaggeschoolde arbeiders. Bovendien signaleert Crépeau een zekere ‘oppervlakkigheid’ in het huidige migratiedebat en -beleid. De feitelijke migratie wordt vooral bestreden, terwijl er te weinig aandacht is voor de redenen die aan migratie ten grondslag liggen, zoals armoede en geweld, maar ook gezinshereniging en de zoektocht naar werk. Dit creëert een voedingsbodem voor een florerende illegale arbeidsmarkt. Bovendien stimuleert het mensensmokkel: vanwege een gebrek aan legale, veilige, toegankelijke en betaalbare toegang worden migranten gedwongen om gebruik te maken van de diensten van smokkelaars.
Volgens Crépeau is migratie ‘here to stay’: migratie laat zich niet beperken, welke maatregelen staten ook nemen. Migratie is een natuurlijk fenomeen van het menselijk bestaan en Crépeau bepleit daarom een andere visie op migratie, die gericht is op de lange termijn en waarin migratie wordt omarmd en gefaciliteerd. In deze andere visie is migratie geen misdaad en ook geen probleem. Migratie moet niet worden gedefinieerd in termen van lasten en kosten, maar in termen van gedeelde verantwoordelijkheid en waardevolle investering. Ter ondersteuning van zijn betoog haalt Crépeau cijfers aan van het OECD (International Migration Outlook 2013) en de VN zelf (The (…) rights of migrants in an irregular situation), waaruit blijkt dat immigratie een positief effect heeft op investeringen en het creëren van werkgelegenheid. Migranten vormen een aanvulling op de inwoners van een land in plaats van dat zij met hen concurreren (World Bank, Migration and Remittances Factbook 2016). Bovendien betalen migranten meer aan belastingen dan zij ontvangen aan overheidsuitkeringen.
De houding van staten ten opzichte van migratie dient te veranderen, aldus Crépeau. Migratie kan beter worden benaderd als onderdeel van een oplossing voor actuele maatschappelijke problemen. Hierbij valt te denken aan de rol die migranten kunnen spelen in het oplossen van een tekort aan arbeidskrachten vanwege toenemende vergrijzing in sommige delen van de wereld. Om dit potentieel te kunnen realiseren is het cruciaal om aandacht te besteden aan legale migratie, waarbij toegankelijke, veilige en betaalbare migratiekanalen worden geopend. Er moet daarbij veel ruimer om worden gegaan met het verlenen van visa, waarbij tegelijkertijd aandacht wordt besteed aan de juiste beveiligingschecks en selectiecriteria. Gezien de onstuitbare opmars van migratie, is dit volgens de rapporteur de manier waarop landen weer controle kunnen krijgen over hun grenzen.
In onderdeel D van het rapport werkt Crépeau zijn strategie verder uit. Hij presenteert de volgende ‘human mobility goals’:
| 1) | Offer regular, safe, accessible and affordable mobility solutions to all migrants, regardless of their status or skill level |
| 2) | Protect the labour and human rights of all migrant workers, regardless of their status and circumstances |
| 3) | Ensure respect for human rights at border controls, including return, readmission and post-return monitoring, and establish accountability mechanisms |
| 4) | End the use of detention as a border management and deterrence tool against migrants |
| 5) | Provide effective access to justice for all migrants |
| 6) | Ensure easy access for all migrants to basic services, including education and health |
| 7) | Protect all migrants from all forms of discrimination and violence, including racism, xenophobia, sexual and gender-based violence and hate speech |
| 8) | Increase the collection and analysis of disaggregated data on migration and mobility |
In het vervolg van het rapport worden deze doelen nader vormgegeven met behulp van bijbehorende actiepunten en prestatie-indicatoren.
Voor meer blogs over mondiaal migratierecht, zie het Verblijfblogdossier hierover.
